Is een kinderwens in tegenspraak
met een groene levensstijl?
Je zoveel mogelijk op eigen
kracht verplaatsen op twee voeten of twee wielen, de consumptie van dierlijke
producten matigen of volledig afzweren, enthousiast hergebruiken en recycleren,
in een energiezuinig huis verblijven en uitsluitend groene energie verbruiken:
allemaal geloofsvoorschriften van de rechtgeaarde ecologist. Heel veel mensen
die onze planeet een warm hart toedragen kiezen er ook bewust voor om kinderen
te krijgen. Valt die keuze te rijmen met hun ecologische levenswandel?
I = P*A*T. Deze eenvoudige formule beschrijft de impact van menselijke
activiteit op het milieu. De ‘I’ staat voor impact, de ‘P’ voor bevolking (‘population’),
de ‘A’ voor welvaartsniveau (‘affluence’) en de ‘T’ voor technologie. Door aan
deze variabelen te sleutelen kunnen we de menselijke impact op het milieu
verminderen. Traditionele ecologisten hebben vooral de ‘A’ in het vizier. Ze hameren
erop dat we minder moeten consumeren en dat economische groei niet eindeloos
kan doorgaan. Ecomodernisten zetten in op de ‘T’ en hebben hun hoop gevestigd
op technologische vooruitgang en efficiëntiewinsten, waardoor we meer kunnen
doen met minder energieverbruik en vervuiling. De ‘P’ blijft dikwijls buiten
schot, niet enkel in de groene encycliek “Laudato Si” van Paus Francisus, maar
ook op de klimaattop van Parijs in 2015. Nochtans zou onze planeet welvaren bij
de aanpak van overbevolking. Een studie van Oregon State University becijferde
dat het bewust kinderloos blijven twintig maal effectiever is wat betreft
uitsparen van CO2-emissies dan het aanhouden van een
milieuvriendelijke levensstijl.
De Amerikaanse filosoof en ethicus Travis Rieder, die recent een boek over
deze materie neerpende, verwoordt het als volgt: “Misschien moeten we onze
kinderen beschermen, door ze niet te hebben”. Naast de torenhoge
koolstofvoetafdruk van de Westerse mens haalt hij daarbij ook morele redenen
aan. Zo staat hij stil bij wat voor leven onze potentiële kinderen zouden hebben
op een planeet die geteisterd wordt door losgeslagen klimaatverandering. Hoewel
die visie wetenschappelijk en ethisch te onderbouwen valt, spreekt er een zeker
misprijzen voor de mensheid uit die velen afstoot. Als je de redenering tot in
het absurde doortrekt, is elke mens er één te veel is en de mensheid een pest die het duurzame voortbestaan van onze aarde bedreigt. Maar, is
overbevolking wel echt een probleem? De beroemde Zweedse arts en statisticus
Hans Rosling, bekend van zijn geanimeerde Ted-Talks, beweert van niet. Hij benadrukt
dat het aantal kinderen dat jaar na jaar geboren wordt niet meer substantieel
gestegen is sinds 1990. Dat de wereldbevolking toch nog zal stijgen tot zo’n 9
miljard in 2050 heeft vooral te maken met het feit dat we met z’n allen ouder
worden. Daarenboven is het geboortecijfer in België met 1.79 geboorten per
vrouw lager dan wat nodig is om de populatie in stand te houden. Het evenwichtsniveau
voor een stabiele populatie ligt rond 2.1 kinderen per gezin.
De groene blogster “Green Evelien” verantwoordt haar keuze voor een derde
kind door te zeggen dat ecologisch leven niet haar hoogste prioriteit is, maar
geluk. Vele mensen, zelfs verstokte groenen, zullen het met haar eens zijn. Als
je ervan overtuigd bent dat bij het goede leven kinderen passen, dan ga je daar
ook effectief voor. Ecologie is meestal geen levensdoel op zich, maar een
randvoorwaarde, net zoals andere waarden die je koestert. Bovendien kan je die
waarden ook doorgeven aan je nageslacht. Daarnaast kan je er alles aan doen om
de milieu-impact van het grootbrengen van je koters binnen de perken te houden,
bijvoorbeeld door te kiezen voor herbruikbare luiers, duurzame voeding en
duurzame mobiliteit. Ook Stad Gent heeft een hart voor kinderen:
kindvriendelijkheid is één van de prioriteiten van het stadsbestuur. Een
kindarme, verouderende stad zou natuurlijk maar een levenloze aanblik bieden,
maar er zijn nog andere redenen waarom we kinderen moeten koesteren. Zo geven
ze ons het perspectief van duurzaamheid mee, omdat we hen een goede toekomst
willen geven. Daarnaast is een omgeving op maat van kinderen een omgeving op
maat van iedereen: een verkeersveilige publieke ruimte, veel groen en een
gezonde lucht is heilzaam voor jong en oud. Tenslotte willen veel mensen
kinderen omwille van de biologische imperatief van voortplanting, een drang die
ons verbindt met alle andere levende wezens op aarde. Misschien doet het besef
dat ook wij deel uitmaken van de grote levensboom ons respect voor
niet-menselijk leven toenemen? Ons respect voor vogeltjes die hun nest maken in
onze tuin, maar evengoed voor bedreigde amoertijgers en zeldzame bergbloemen? Dat
laatste is wellicht wishful thinking, maar ikzelf word in de zomer ook vader, een
keuze van het hart die ik met het verstand moet kunnen wettigen. Omdat er een
zeker taboe rust op kinderloosheid moeten bewust kinderloze mensen hun keuze
vaak rechtvaardigen. Op een eindige planeet zijn het echter niet zij, maar wij
die ons moeten verantwoorden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten