http://www.standaard.be/cnt/dmf20180320_03420845
De groei van de statiegeldalliantie, die alle Nederlandse en Vlaamse organisaties, bedrijven, verenigingen en lokale overheden verbindt die zich voor statiegeld inzetten, lijkt onstuitbaar. De alliantie, aangevuurd door de milieuorganisatie Recycling Netwerk, telt voor de hand liggende partners zoals de Bond Beter Leefmilieu, Greenpeace en Natuurpunt, maar heeft ook een landbouworganisatie zoals het Algemeen Boerensyndicaat in haar rangen.
De groei van de statiegeldalliantie, die alle Nederlandse en Vlaamse organisaties, bedrijven, verenigingen en lokale overheden verbindt die zich voor statiegeld inzetten, lijkt onstuitbaar. De alliantie, aangevuurd door de milieuorganisatie Recycling Netwerk, telt voor de hand liggende partners zoals de Bond Beter Leefmilieu, Greenpeace en Natuurpunt, maar heeft ook een landbouworganisatie zoals het Algemeen Boerensyndicaat in haar rangen.
Dat boeren en milieuverenigingen zich achter hetzelfde doel
scharen, is vrij uniek. Met name rundveehouders zijn het beu dat hun koeien ten
prooi vallen aan de vele blikjes in hun weilanden, met een pijnlijke dood voor
de koe en zware economische kosten voor de boer tot gevolg. Ook de
consumentenvereniging Test-Aankoop zet haar schouders onder de actie. Haar
peiling wees uit dat twee derde van de consumenten statiegeld op PET-flessen en
blikjes zien zitten.
De lijst met Vlaamse steden en gemeenten die zich bij het verbond
hebben aangesloten, oogt indrukwekkend: onder de 88 aangesloten gemeenten
zitten steden als Gent, Brugge en Mechelen. Aangezien ook Vlaams minister van
Leefmilieu Joke Schauvliege (CD&V) voorstander is, zou je verwachten dat de
invoering van statiegeld niet lang op zich zal laten wachten.
Statiegeldlobby
Rundveehouders
zijn het beu dat hun koeien ten prooi vallen aan de vele blikjes in hun
weilanden
Maar één
organisatie blijft zich koppig verzetten tegen de luide roep om statiegeld op
blikjes en petflessen in te voeren: Fost Plus, de organisatie van bedrijven die
verpakte producten op de markt brengen, en die door de Openbare Vlaamse
Afvalstoffenmaatschappij (Ovam) gemandateerd is om de inzameling, sortering en recyclage
van huishoudelijk verpakkingsafval te coördineren.
Samen met de federatie van de Voedselindustrie Fevia en Comeos,
die de handelaars verenigt, doet Fost Plus er alles aan om de invoering van
statiegeld te blokkeren. Het schrikt er niet voor terug om de
statiegeldalliantie op zijn website te benoemen als de ‘statiegeldlobby’,
hoewel het zich zelf als een lobby gedraagt voor een industrie die haar
verantwoordelijkheid deels ontloopt.
Fost Plus klopt zich geregeld op de borst dat Vlaanderen dankzij
zijn goed ingeburgerde systeem van blauwe pmd-zakken nu al recyclagekampioen
van Europa is. Het systeem met de blauwe zak heeft zeker zijn verdienste, maar
de invoering van statiegeld hoeft het recycleren van huishoudelijk afval niet
in de weg te staan.
Mooimakers
Nu al lopen er in verschillende gemeenten experimenten met de
paarse zak, waarin er behalve voor pmd ook plaats is voor harde plastics als
vlootjes, schaaltjes, potjes, folies en zakken.
De invoering van statiegeld houdt dan wel de drankverpakkingen uit
de blauwe of paarse zak, maar biedt plaats voor andere afvalstromen.
Trends zoals het uit Zweden overgewaaide ploggen, waarbij
sportievelingen joggen combineren met zwerfafval inzamelen, en vele
opruimacties gesteund door de campagne ‘Mooimakers’ zijn sympathiek, maar ze
pakken het probleem niet bij de bron aan. In de eerste plaats moeten we
vermijden dat zwerfvuil ontstaat. Goedbedoelde sensibiliseringscampagnes en
bestraffende GAS-boetes brengen weinig zoden aan de dijk. Statiegeld biedt een
financiële aansporing die hardnekkige vervuilers over de streep kan trekken.
Volgens een in 2015 gepubliceerde studie van Ovam bestaat 40
procent van het volume zwerfvuil uit drankverpakkingen. Volgens diezelfde
studie zou een systeem van statiegeld erin slagen het meeste zwerfvuil uit de
openbare ruimte te halen, waarbij de baten de kosten van het systeem overtreffen.
Bovendien zou het best kunnen dat statiegeld op drankverpakkingen ook een
daling van het andere type zwerfvuil kan bewerkstelligen, omdat al aanwezig
afval een trigger kan zijn voor ongewenst gedrag bij sluikstorters.
Ook de N-VA verzet zich tegen de invoering van statiegeld, in
weerzin van een brede Vlaamse grondstroom van middenveldorganisaties, lokale
besturen en burgers die schoon genoeg hebben van de blikjes en flessen op
voetpaden, in parken, bermen, beken en rivieren.
Open VLD toonde zich eerder al sceptisch. Daarmee wordt het
moeilijk voor minister Schauvliege om met één beleidsdaad zowel
milieuorganisaties als landbouwers tevreden te stellen, en met hen vele andere
burgers. Het maatschappelijke draagvlak is er, de politieke moed ontbreekt.
