1988. My
Bloody Valentine tekent bij Creation Records. In Augustus komt de EP You
Made Me Realise uit. Het titelnummer is een aanslag op het centraal
zenuwstelsel. Soms moet het pijn doen. Wat een transformatie: in nog geen jaar
tijd van een stelletje melksmoelen die The Smiths en The Jesus and Mary Chain
amechtig achterna hollen tot een band met een sound op de absolute grens van het
alternatieve muziekterritorium. In de daaropvolgende vier jaar zouden ze die
grens meermaals verleggen. Het landschap dat frontman Kevin Shields uittekende voor
het nieuw veroverde gebied beslaat bucolische melodieën onder een auditief verschroeiende
atmosfeer.
Mensen die niet vertrouwd zijn met het werk van My Bloody
Valentine worden wel eens afgeschrikt door de op het eerste gehoor af compleet
ondoordringbare sound. Wie zich de moeite getroost om de muziek een aantal keer
na elkaar te beluisteren, zal al gauw de schatten ontdekken die zich onder de
verschillende lagen distortion en reverb schuilhouden. Op een zeker moment
bereik je het stadium waarbij de melodieuze rijkdom van de muziek zich
luisterbeurt na luisterbeurt opnieuw openbaart. Je luistert los doorheen de
vermeende herrie. Loveless, het onbetwiste magnus opus uit 1991, zal door liefhebbers
steevast gecatalogeerd worden bij de mooiste muziek ooit gemaakt. Zo mooi dat
het gevaar van permanente gehoorschade om de hoek loert. Voor My Bloody
Valentine-aficionado’s is het de schoonheid die het lawaai overstemt, en niet
omgekeerd. Kom evenwel niet op het idee om de band live te gaan beluisteren. Optredens
van My Bloody Valentine zijn Joke Schauvliege’s grootste nachtmerrie.
Geluidsdrukniveaus boven de 120 dB zijn eerder regel dan uitzondering. De
jongens en meisjes van de band (intussen geërodeerde vijftigers) zijn niet bepaald
podiumbeesten, het cliché wil dat ze tijdens optredens meer aandacht hebben voor hun schoenen dan
voor hun publiek. Hun muziek is er dan ook niet om festivals op te leuken, maar
dient om in huiselijke kringen door merg en been te snijden. Hun werk is van een
buitengewone intimiteit en zit heel dicht op de huid.
De centrale spil in het verhaal wordt gevormd door Kevin
Shields, de Ierse geniale voorman van de groep, en het Engelse meisje Bilinda
Butcher, die zich in 1987 bij de band vervoegd had. De twee vormden eind jaren tachtig
en begin jaren negentig een stel. De meerderheid van de songs komt rechtstreeks
van tussen de lakens van hun gedeelde bed. We worden deelgenoot van het genot, de
intimiteit en de pijn die hun relatie kenmerkt, en het is onmogelijk om daarbij
ongeroerd en onbewogen te blijven. Sta me toe u mee te nemen op een selectieve tocht
doorheen de vier EP’s en twee LP’s die de band in de jaren 1988-1991 op de
wereld losliet. De EP You Made Me Realise vormt een mooie ouverture. Op ‘Slow’,
het tweede nummer van de EP, maakt Shields zich vrolijk over de zoete geneugten
van likken en zuigen. Zeker niet de enige seksuele toespeling in het oeuvre van
de band. ‘Cigarette In Your Bed’ is zo’n song waarin Butcher ons persoonlijk in
de oren lijkt te zingen, terwijl ze ons en passant de adem afsnijdt. Op ‘Drive
It All Over Me’ is het eerder afstoting dan aantrekking dat de dienst uitmaakt.
Een triestige tekst op een montere melodie die hier en daar lijkt te haperen. De
follow-up EP Feed Me with Your Kiss is bepaald pittig, en zal vooral uw trommelvlies en gehoorbeentjes in vervoering brengen. Een
geslaagde generale repetitie voor de eerste langspeler die eind ’88 verschijnt.
‘Isn’t Anything’ beslaat zowel groezelige stampers (‘(When You Wake) You’re
Still In A Dream’, ‘Sueisfine’) als uitgesponnen trage slepers (‘Lose My Breath’,
‘No More Sorry’, ‘All I Need’), beiden met veel punkattitude verklankt maar
tegelijkertijd onversaagd avant-gardistisch,
in die tijd ronduit revolutionair. Als ‘You Never Should’ wonden slaat is het
niet omwille van de muur van gitaren die de song hermetisch lijkt af te sluiten.
Deze muziek is niet zozeer pijnlijk luid, maar pijnlijk mooi. Kevins eerlijk ontwapenende
stem, Bilinda’s sensuele backings in het refrein, de snedige ritmesectie
gevormd door drummer Colm Ó Cíosóig en bassiste Debbie Googe. En de gitaren;
eigenlijk vormen die geen ondoordringbare muur, maar een uitnodigend warm
deken. Luister naar de gitaren na het eerste refrein en huil gerust met ze mee.
In de jaren volgend op het wonderjaar 1988 gaat Shields door
een woestijn, op zoek naar het ultieme geluid voor het meesterwerk dat alle
verwachtingen zou inlossen. De moeizame genesis van Loveless zet de relaties
binnen de band onder hoogspanning, net als de relatie met het platenlabel dat
ei zo na zijn broek scheurt aan de financiering van het project. De realisatie
van Loveless kost Creation Records naar verluidt 250 000 Britse ponden. In 1990
wordt de EP Glider gereleased, een voorproefje van wat komen zou. Als opener in
avant-première het grensverleggende ‘Soon’ dat het jaar erop de LP zou
afsluiten. Dan het letterlijk duizelingwekkende titelnummer waarin Shields al
zijn experimenteerdrift laat botvieren. De tweede helft van de EP is een
voorbode van de emotionele beladenheid van Loveless. ‘Don’t Ask Why’ blijft
lang onder de knoet van een hypnotiserende gitaarriedeltje en dito
percussieloopje, om pas helemaal op het eind tot volle wasdom te komen. Prachtig
en zeer nabij, op en onder je vel. In ‘Off Your Face’ een zeer bittere Bilinda
met een zeer zoete stem, een prettig en bevreemdend contrast. Niemand die zo
liefdevol het woord ‘Hate’ in de mond neemt.
De EP Tremolo, de eerste worp van My Bloody Valentine in 1991,
is op alle punten de evenknie van het album dat later dat jaar zou verschijnen.
‘To Here Knows When’ duikt hier al op,
maar is, anders dan op de latere albumversie, voorzien van een etherische coda.
In wat volgt spat de seks uit de boksen. De cover van de EP laat al weinig aan
de verbeelding over: een rozige afbeelding van een dame in opperste staat van extase.
In ‘Swallow’ is het nochtans de jongen die seksueel bediend wordt. “Swallow,
swallow (love), I close my mouth” laat Butcher optekenen, een onbedekte
allusie op fellatio. De exotische percussie en het oriëntaalse deuntje op de
Synths drijft ook de luisteraar naar ongekende hoogten. Het meisje wil ook wel
wat, en dus wordt de gunst geretourneerd in ‘Honey Power’. Stomend, sensueel en
bloedmooi. De zweverige outro vloeit naadloos over in ‘Moon Song’, het meest
liefdevolle haatliedje, of het meest hatelijke liefdesliedje ooit geschreven. De
gitaren hangen als een donkere onweershemel boven de verrassend lichte vocals
en drums. Die dualiteit is ook heel erg aanwezig in de tekst. Tremolo is van
een buitengewone perfectie.
Perfect is ook Loveless, dat in november 1991 na een moeizame
dracht van meer dan twee jaar het levenslicht ziet. Van een pracht die heel
moeilijk onder woorden is te brengen. Wat vaststaat is dat het onmogelijk is om
deze muziek beu te worden. Een geliefde die nooit oud wordt. Een geliefde die met
vaste regelmaat haar tanden in je vel mag zetten, je blijft het haar vergeven
omwille van haar schoonheid. Het openingstrio met ‘Only Shallow’ op kop deelt
je steevast een dreun uit waar je even niet goed van bent. Herstellen kan in de
daaropvolgende nummers. In het centrale drietal ‘To Here Knows When’ , ‘When
You Sleep’, en ‘I Only Said’ zweef je tussen droom en daad, waarna je abrupt
wakker schiet met het heftige ‘Come In Alone’. Loveless is de ultieme
liefdesplaat, al doet haar naam anders vermoeden. De meeste songs zijn zowel
door Shields als Butcher ingezongen, op een zodanige wijze dat het bijna
onmogelijk is beide stemmen van elkaar te onderscheiden. Een volledige
versmelting, een verstikkende nabijheid. Alleen omdat Loveless in zijn
totaliteit volmaakt is, kan ‘Sometimes’ onmogelijk een hoogtepunt worden
genoemd. De bitterzoete lading van de song werd met succes door Sofia Coppola aangewend
als muzikale opsmuk in haar prent ‘Lost in Translation’ uit 2003. ‘Blown a Wish’
is zuivere Bilinda bliss, terwijl ‘What You Want’ een typische emotionele
uppercut is die strepen door de ziel trekt. Afsluiter ‘Soon’ zet ons dan weer
bijna aan het dansen. De breuk met Creation Records, het vruchteloze contract met
Island Records, de vele jaren waarin de release van een opvolger uitbleef, de
split van de band: één grote voetnoot. De reünie in 2007, het langverwachte (en
overigens voortreffelijke) album m b v dat onlangs op het publiek werd gelost,
het hoefde niet. Met Loveless was het perfect.
